Treść

REGIONALNY ZESPÓŁ PODEGRODZIE

Piękno tej ziemi skłania mnie do wołania
o jej zachowanie dla przyszłych pokoleń.
Jeśli kochacie tę ojczystą ziemię, niech to wołanie
nie pozostanie bez odpowiedzi !…
Niech śpiew, muzyka i taniec towarzyszą Wam wszędzie.
Wyśpiewajcie i wytańczcie sobie świat i miłość.
Nie zapominajcie o swojej rodzimej kulturze,
bo „naród, który traci pamięć, traci swoją tożsamość”.
(Papież Jan Paweł II)

Zespół „Podegrodzie” istnieje od 1937 roku. Osiemdziesiąt pięć lat uczestniczenia w życiu wsi, to czas bardzo długi. Przez ten okres, życie ludzi w Polsce, także w Podegrodziu, ogromnie się zmieniło. Nastąpił niebywały wcześniej postęp cywilizacyjny, całkowicie odmieniły się realia współczesnej wsi oraz jej życie społeczne – a Zespół istnieje, działa i jest ważnym punktem odniesienia dla mieszkańców Podegrodzia i okolicznych miejscowości.

Powstanie Regionalnego Zespołu „Podegrodzie”   związane było z zaplanowaną w 1938 roku w Nowym Sączu,
imprezą pod nazwą „Święto Gór”, ale również miało aspekt oddolnej inicjatywy mieszkańców
zafascynowanych własną kulturą ludową. Aby „Podegrodzie” mogło wystąpić podczas wspomnianej imprezy, pewne starania poczynił prof. Mieczysław Szurmiak – folklorysta z Nowego Sącz. Wówczas grupa prężnych działaczy podegrodzkich postanowiła przygotować, programartystyczny „Wesele podegrodzkie”, zgodnie z miejscową tradycją i dawnymi obrzędami, uświetnione przyśpiewkami, pieśniami i tańcem, z nierozłączną banderią konną i na furmankach. Nieocenioną rolę w początkach powstawania Zespołu odegrała Zofia Chrząstowska – nauczycielka w Szkole Rolniczej
w Podegrodziu, której nadrzędnym celem było zachowanie od zapomnienia i kultywowanie przepięknej tradycji podegrodzkiej. I tak najprawdopodobniej, wszystko się zaczęło…Nie sposób nie wspomnieć miejscowych
rodzin starszego i średniego pokolenia, jak rodzina Łatków, Głuców, Lorczyków, Konstantych, Maciuszków, Nawalańców, Bodzionych i wiele innych, które od początku brały liczny udział i tworzyły Zespół. W roku 1938 „Młoda Grupa” prezentowała się z dużym powodzeniem na Międzynarodowym Festiwalu Folklorystycznym w Hamburgu, odnosząc swój pierwszy zagraniczny sukces. W czasie II wojny światowej, oficjalnie Zespółnie mógł działać. Jednak tuż po jej zakończeniu,

już w 1946 roku reaktywowano na nowo działanie „Podegrodzia”. Przy pomocy mieszkańców wsi znających tańce, piosenki, zwyczaje i obrzędy ludowe, m. in. Anny i Józefa Słabkowskich, Tomasza Łatki, Jana Bodzionego, Wiktorii Głuc, Józefa Konstantego i Władysława Migacza, członkowie Grupy zaczęli przygotowywać program artystyczny. Od pierwszych chwil istnienia Zespołu a zwłaszcza w latach powojennych, włączało się wiele osób bezpośrednio nie zaangażowanych w jego pracę. Dzięki starszym ludziom, którzy z czasów swojej młodości pamiętali dawne pieśni, tańce obrzędy i zwyczaje, najdrobniejsze szczegóły tradycji przodków, były przekazywane członkom Zespołu. Dużo uwagi poświęcano zdobywaniu nowych strojów ludowych, próbom oraz rozszerzaniu i urozmaicaniu programu artystycznego. Już w tym czasie dorobkiem Zespołu interesowały się różne osoby, zbierając i zapisując podegrodzkie pieśni, tańce, przyśpiewki, inscenizacje i melodie. „Podegrodzie” od początku było zespołem autentycznym, w żadnym zakresie nieopracowywanym scenicznie, a zwłaszcza nie było poddawane jakiejkolwiek stylizacji. W 1957 roku,kierownictwo nad Zespołem „Podegrodzie” obejmuje Kazimierz Głuc. Wraz z Tomaszem Łatką i Józefem Konstantym opracowują artystycznie program Grupy. By stworzyć Zespół, który na scenie, przed publicznością miał prezentować tradycję artystyczną regionu, trzeba było najpierw zdać sobie sprawę z przeogromnej wartości tej tradycji. Ci ludzie, z przedwojennej, niezbyt przecież wykształconej wsi, musieli sobie uzmysłowić
wartość własnej kultury. Dopiero wtedy, to dziedzictwo kulturowe można pokazywać i się nim chlubić. A jest to przecież sprawa najważniejsza – duma z własnej kultury. I ta chluba towarzyszy Zespołowi przez całe 80 lat i miejmy nadzieję, będzie towarzyszyć również w przyszłości. Będąc mocno zakorzenionym w regionalizmie i tradycji lachowskiej, można było przetrwać
nawet najtrudniejsze okresy w historii Polski i swojej małej ojczyzny. Można było zaznać, zarówno czas lekceważenia chłopskich osiągnięć w okresie skoku cywilizacyjnego po drugiej wojnie światowej, jak i okres zachłyśnięcia się kosmopolityczną kulturą nowoczesnego świata zachodniego i amerykańskiego. Obecnie Regionalny Zespół „Podegrodzie” działa pod patronatem Gminnego Ośrodka Kultury w Podegrodziu. Jest najstarszym zespołem regionalnym Sądecczyzny, promującym zarówno w kraju, jak i poza jego granicami, autentyczną kulturę ludową Lachów Sądeckich.

Instruktorzy, choreografowie, kierownicy
artystyczni Zespołu „Podegrodzie”
Zofia Chrząstowska
Tomasz Łatka
Kazimierz Głuc
Józef Konstanty
Jan Zarzeka
Franciszek Pasiut
Lidia Michalikowa
Danuta Sury
Anna Głuc-Łatka
Stefan Ciągło
Zofia i Krzysztof Sułkowscy
Maria Niedzielczyk
Krzysztof Sułkowski
Jerzy Nieć

Kierownicy Zespołu „Podegrodzie”
Zofia i Stanisław Chrząstowscy
Józef Konstanty
Józef Maciuszek
Tomasz Łatka
Władysław Rams
Maria Dziedziak
Jan Zarzeka
Edward Wójcik
Franciszek Pasiut
Krzysztof Bodziony